Laurane Berkein kwam op bezoek bij de poezen.

Evelyne Vandenberghe vangt zwerfkatten op in haar kattencafé. “Wanneer er een poes geadopteerd wordt, weet ik dat ik weer een plaatsje vrij heb voor een dier dat het minder goed heeft.” 

Eerst deed ze vrijwilligerswerk op de poezenboot in Gent, daarna gaf ze straatkatten eenmaal per week eten. En nog vond Evelyne Vandenberghe (40) dat ze meer kon doen om het zwerfkattenprobleem aan te pakken. Daarom richtte ze drie jaar geleden DreamCATchers op. Een project waar je door een koffie te drinken eigenlijk de katjes helpt.     

Dromen najagen

“De drie jaren die zijn voorbijgegaan sinds DreamCATchers is opgestart, waren een echte challenge”, lacht Evelyne, terwijl ze mij een capurrrr-ccino -kattentaal voor cappuccino- inschenkt. Ze startte het project op samen met Lana, een goede vriendin van haar, met als doel katten op te vangen, en zo asielen en andere organisaties te ondersteunen. “In 2017 is Lana moeten stoppen met DreamCATchers”, gaat Evelyne verder. “Ze was al een tijdje ernstig ziek, en kon de job fysiek niet meer aan.”
Evelyne kwam voor een moeilijke keuze te staan: het project stopzetten, of alleen verder doen. Ze koos voor het laatste en nu, drie jaar later, werkt ze met 35 vrijwilligers verder om DreamCATchers uit te bouwen tot iets groots. Zelf werkt ze vijf dagen in de week ongeveer twaalf uur per dag, en dat aan een minimumloon. “Ik heb mijn kattencafé niet opgestart om er financieel rijk van te worden. Het café en de katten geven mij een andere rijkdom, die ik veel meer koester.” 

De naam van het project toont exact aan wat Evelyne is: een vrouw die haar dromen najaagt. Zelf is ze een DreamCATcher in hart en nieren. Na drie jaar is haar kattencafé een groeiende zaak, die ondanks alle tegenslagen toch overeind blijft. “Momenteel run ik mijn project alleen”, zegt Evelyne, terwijl ze vol liefde naar een grijs-wit gevlekte kat kijkt. “Dat is ons Ella. Vroeger was ze schuw, maar nu komt ze graag onder de mensen”, verklaart ze. De gevlekte kattin is duidelijk nieuwsgierig. Vanop een verhoogje houdt ze ons in de gaten. Evelyne vertelt verder. “In een ideale situatie werken hier nog twee vaste medewerkers parttime om mij te ondersteunen. Helaas is dat financieel niet haalbaar. Ik hoop dat ik over een paar maanden toch op één extra medewerker kan rekenen.” Vandaag draait het café vooral op de steun van vrijwilligers. Maar veel van die helpende handen hebben een fulltime job, voor hen is het niet mogelijk om ook nog verschillende dagen in de week met DreamCATchers bezig te zijn. “Momenteel werk ik zestig uur in de week. Aan dit tempo houdt mijn lichaam het niet lang meer vol”, vreest Evelyne. 

Rots in de branding 

Of ze er ooit aan gedacht heeft om het project op te geven? Evelyne denkt even na. “Ondanks alle problemen die ons café al gehad heeft, voel ik dat het project nog steeds evolueert. Ik voel dat DreamCATchers groeit, en nog enorm veel potentieel heeft”, knikt ze. Haar teamgenoot Lana is moeten stoppen met werken bij DreamCATchers door gezondheidsproblemen. En een jaar geleden is er ingebroken in de shop van het café. Desondanks is Evelyne altijd optimistisch gebleven. “De momenten dat ik wil opgeven, zijn de momenten dat ik moe ben”, gaat ze verder. “Maar ik denk dat iedereen wel eens zo’n moment heeft in zijn job. Wat ik vermoeiend vind, is dat ik ’s avonds mijn café niet zorgeloos kan sluiten. Er kan altijd iets gebeuren met de katten. Ze kunnen bijvoorbeeld ziek worden of gedragsproblemen krijgen. Bij een zaak met dieren moet je 24/24 stand-by staan.”
Gelukkig kan Evelyne altijd op de steun van haar vrijwilligers rekenen. “De gedachte dat er een volledig team achter mij staat, geeft mij wel wat rust”, verklaart ze. “Als er een beslissing moet genomen worden, ben ik nooit alleen. Ik kan advies vragen bij een dierenarts, om daarna naar mijn team te bellen en te vragen wat zij zouden doen. Overdag is er trouwens van ’s morgens tot ’s avonds iemand bij de dieren, ook wanneer het café gesloten is. En ’s nachts oefenen mijn buren een sociale controle uit.”
Ook de man van Evelyne is een rots in de branding. Wanneer ze ’s avonds thuiskomt, staat het eten voor haar klaar op tafel. En ook op financieel vlak biedt hij haar zekerheid. “Dankzij mijn man en vast team van vrijwilligers, heb ik nooit écht gedacht dat ik wilde stoppen”, vertelt Evelyne met een warme blik in haar ogen. “Onlangs ben ik zelfs met een gerust hart op reis kunnen vertrekken. Ik wist dat ik mijn katten in goede handen kon achterlaten.” 

Nood aan informatie  

Waar Evelyne vooral trots op is, is dat het café naast een asiel, ook een echt infopunt geworden is voor klanten. In de shop kunnen klanten zes dagen op zeven terecht om producten van lokale ondernemers aan te kopen voor hun huisdier, maar ook wanneer ze informatie nodig hebben. Evelyne en haar vrijwilligers staan er altijd voor open om hun jarenlange ervaring te delen met klanten. “Op een open en constructieve manier communiceren met mensen, daar bereik je heel veel mee.”  

Bovendien ligt de oorzaak van het zwerfkattenprobleem bij de particulier. Mensen van informatie voorzien, is dus meer dan ooit een primaire nood. “De mens is het centraal punt waar het eigenlijk fout loopt”, vertelt Eddy De Landtsheer, medewerker van het dierenasiel in Gent. Op 1 april 2018 heeft de overheid de sterilisatieplicht ingevoerd, wat wil zeggen dat eigenaars hun katten verplicht moeten steriliseren. Maatregelen als deze kunnen leiden tot een daling van het aantal asiel- en zwerfkatten op lange termijn. Maar niet iedereen weet dat die wetgeving er is, en verschillende mensen zien ook het nut en de noodzaak van de sterilisatieplicht niet in. De Landtsheer is ervan overtuigd dat de overheid het probleem vandaag au sérieus neemt: “Het zijn de particulieren die blijven kweken met hun katten, omdat ze niet beseffen welke gevolgen dat heeft voor de dieren. Verschillende zwerfkatten sterven zo een langzame, pijnlijke dood. Meestal door ziekte. In de wilde natuur.” 

GAIA blijft de bevolking sensibiliseren via campagnes, om zo mensen de voordelen van de sterilisatieplicht te laten inzien. Niet-gesteriliseerde huiskatten zorgen voor een overpopulatie van katten, wat dan weer zorgt voor overvolle asielen. Asielen die overvol zitten, moeten extra kosten dragen, en vaak noodgedwongen gezonde katjes laten inslapen. Bovendien hebben gesteriliseerde poezen minder kans op baarmoederontstekingen en andere ziektes. “Bij een kat is één plus één gelijk aan vier. Om mensen extra te motiveren hun kat te laten steriliseren, pleiten wij bij de overheid voor een financieel duwtje in de rug”, vertelt Ann De Greef, directeur van dierenrechtenorganisatie GAIA. “De overheid heeft ons beloofd om een btw-verlaging in te voeren, zodat sterilisaties in de toekomst goedkoper worden. Want zolang we de kraan niet bij de bron -de particulier- kunnen dichtdraaien, blijft het dweilen met de kraan open.”

Belang van adopties 

Evelyne probeert in haar café altijd zeven katjes tegelijk op te vangen en te socialiseren. De katjes mogen pas geadopteerd worden wanneer ze er zeker van is dat de dieren zelf klaar zijn voor adoptie, én wanneer ze een goede match gevonden heeft. “Katten moeten hier minimaal twee maanden verblijven, vooraleer geïnteresseerden ze mogen adopteren”, vertelt Evelyne. “Ik wil adoptanten een goede profielschets kunnen geven van de poes die ze adopteren. Ze moeten weten wat hun huisdier graag eet, en met wat het het liefst speelt.” Met pijn in het hart vertelt Evelyne over Emma, een kat die bij hen verbleef toen DreamCATchers nog maar net bestond. “We hebben Emma al na een maand laten adopteren, maar dat is fout afgelopen.” Emma verblijft nu opnieuw in het kattencafé, tot ze écht klaar is om bij een gezin te gaan wonen.
Evelyne wordt even weggeroepen door een klant. Ondertussen liggen twee katten vredig door het raam naar buiten te kijken, terwijl een klant er vrolijk op los hengelt met een derde dier.
Of ze het moeilijk heeft wanneer er een kat geadopteerd wordt? “Dat wel, maar tegelijkertijd ben ik ook blij wanneer er een poes de deur uitgaat”, vertelt Evelyne, wanneer ze de bestelling van haar klant heeft afgerond. “Onze katten worden met veel andere katten geconfronteerd, en op drukke dagen ook met heel veel verschillende mensen. Dat is niet gezond voor die dieren. Het feit dat een poes naar een betere locatie kan gaan, geeft mij een goed gevoel. Ik ben ook opgelucht wanneer een poes geadopteerd wordt, want dat wil zeggen dat ik weer een plaatsje vrij heb voor een dier dat het minder goed heeft. Die gedachte is voor mij een echte motivatie om door te gaan met mijn project.”

Slechte reviews 

Niet elke klant kan zomaar een kat uit DreamCatchers adopteren. Evelyne wil een kat pas laten vertrekken, wanneer ze er zeker van is dat het diertje past in het adoptiegezin. Dat levert haar soms negatieve reviews op. “Soms willen gezinnen een poes van bij ons adopteren, terwijl ze zelf al drie katten of een hond hebben. Sommige katten kunnen daar mee omgaan, maar ik heb ook soms poezen in mijn café die niet geschikt zijn om in zo’n druk gezin terecht te komen. Dan ben ik eerlijk tegen de klant, die dat helaas niet altijd begrijpt.” Evelyne vindt de toestand van de kat duizend keer belangrijker dan een slechte review op het internet, en laat haar daar niet door tegenhouden. “Wat ik doe, doe ik voor de katten. Niet iedereen begrijpt dat, net zoals niet iedereen onze manier van denken en werken apprecieert. Ik vind dat niet erg, voor mij hoeft dat niet.”
Evelyne beslist ook niet alleen over de adopties van de katten. Dat gebeurt meestal in samenspraak met het asiel van Gent, of met Kat Zoekt Thuis. Afhankelijk van waar de kat initieel afkomstig is. “Het is al gebeurd dat ik een adoptiegezin goedkeurde, maar Kat Zoekt Thuis er dan een minder goed gevoel bij had. Die keuze respecteer ik dan ook”, vertelt Evelyne. Ook welke katten ze overneemt van die organisaties, beslist ze niet alleen. Meestal neemt DreamCatchers katten over die al lang in het asiel zitten. “Als een poes al meer dan een jaar in het asiel zit, en het diertje evolueert niet meer, dan weet je dat het beter in een andere omgeving wordt geplaatst. DreamCatchers neemt die kat dan over, en wij doen ons best om het dier te socialiseren zodat het na een periode geadopteerd kan worden.” 

Overvolle asielen 

“DreamCATchers is een verlengstuk van ons asiel”, vertelt Eddy De Landtsheer van het dierenasiel in Gent. “Zij vangen katten op die al langdurig bij ons verblijven, en die te socialiseren zijn. Daarnaast kunnen wij ook rekenen op onze pleeggezinnen.” Het asiel van Gent heeft te veel katten, en de redenen waarom katten bij hen terechtkomen, zijn heel uiteenlopend. Enerzijds zijn er de katten die afgestaan worden door hun eigenaar. Dat kan zijn door tijdgebrek, een verhuis, allergieën, de geboorte van een kind of het overlijden van de eigenaar. Anderzijds heb je de verschillende zwerfkatten. Mensen dumpen hun kat, of niet-gesteriliseerde kattinnen bevallen in de natuur en veroorzaken zo een overvloed aan wilde katten. “Wij hebben ervoor gekozen om geen katten te weigeren, en ook de katten die hier al te lang zitten niet te laten inslapen”, vertelt De Landtsheer. “Gelukkig hebben we een groot netwerk van pleeggezinnen, waar we een beroep op kunnen doen.” Het asiel van Gent laat enkel katten inslapen als ze ernstig ziek zijn, of als ze fysieke- of gedragsproblemen hebben.
Niet elk asiel kiest ervoor om op die manier te werken. Sommige asielen zijn wel verplicht om nog steeds katten te laten inslapen, wanneer het asiel overvol zit. “Of een asiel al dan niet katten laat inslapen, is zijn eigen keuze”, vindt Ann De Greef van GAIA. “Sommige asielen kiezen ervoor om alle katten die ze binnenkrijgen op te vangen. Helaas worden ze dan verplicht om gezonde katten wegens plaatsgebrek in te slapen. Andere asielen weigeren katten als ze vol zitten, omdat ze een zuiver geweten willen en gezonde dieren niet willen euthanaseren. Of die oplossing beter is, weet ik niet. Mensen die hun dier kwijt willen, zullen het dan hoogstwaarschijnlijk ergens dumpen.” Welke keuze het asiel ook maakt, De Greef wijst niemand met de vinger. “De schuld ligt nooit bij een dierenasiel. Wel bij de burger die zijn kattinnen niet steriliseert en zo bijdraagt tot de overpopulatie van katten en het zwerfkattenprobleem.”  

Druppel op een hete plaat

Evelyne hoopt haar kattencafé nog lang te kunnen runnen, en daarnaast wil ze ook een infopunt blijven zijn voor de burger. “In de verre toekomst hoop ik een groter pand te bezitten, waar de katten in een binnentuin kunnen genieten van de zon”, vertelt ze dromerig. “En eind september organiseer ik voor het eerst een evenement voor groot publiek Catopia, in samenwerking met onze partner Tabby Tijger. Zo hoop ik een grote groep mensen te kunnen bereiken, en ook andere organisaties zullen de kans hebben om op dat evenement het publiek te kunnen informeren. Er zullen workshops plaatsvinden, producten te koop staan, en wie weet worden er zelfs katten geadopteerd.” 

Ook Evelyne is ervan overtuigd dat het zwerfkattenprobleem start bij de burger. Net zoals ze vindt dat de overheid te laat in actie geschoten is. “De regels die ze nu doorvoeren, hadden vijftien jaar geleden al moeten bestaan. Dan hadden we al heel veel dierenleed kunnen voorkomen”, verklaart ze. “Daarom hoop ik mij in de toekomst extra te focussen op het geven van informatie aan mensen. Want wat ik vandaag doe, is niet voldoende om het grote probleem aan te pakken. Het is maar een druppel op een hete plaat en dat is heel frustrerend.” 

Tekst: Laurane Berkein